वाहीन चरणींतनमन माझे, किती हर्षभरे
हरुनी आपदा दीनजनांच्या
सुखविल जीव भुकेला
येईल घेउनी आशिर्वचना
मिरवीत नृपवैभव हे
| गीत | - | मो. ग. रांगणेकर |
| संगीत | - | केशवराव भोळे |
| स्वर | - | ज्योत्‍स्‍ना भोळे |
| चित्रपट | - | कुबेर |
| राग | - | मिश्र सारंग |
| गीत प्रकार | - | चित्रगीत, कल्‍पनेचा कुंचला |
| नृप, नृपति, नृपाळ(ल) | - | राजा. |
चित्रपटातील वाङ्मय अक्षर होईल का? हा प्रश्‍न नेहमीच विचारला जातो. हे वाङ्मय चित्रकथेच्या अनुषंगाने आलेले असते. धावत्या चित्रांच्या साहाय्याने कथा नाट्यपूर्ण सांगणे, ती नेत्रांच्याद्वारे प्रेक्षकांना कळणे ही मूळ कला ! तींत वाङ्मय आल्याने या कलेच्या प्रगतीत अडसर पडला- म्हणून चार्लस्‌ चॅप्लिन या शब्दांच्या (म्हणजे संवादाच्या) बरेच वर्षे विरुद्ध होता. मग नाइलाजाने त्याने शब्दाला आंत घेतले, तरी त्याचा उपयोग नियंत्रित ठेवला. तो लांबलचक संवांदाच्या विरुद्ध होता. पण हॉलिवुडमध्ये शब्द आल्यावर लोकप्रिय कादंबरीकार, कथाकार, नाटककार या सृष्टींत घुसले आणि पात्रें नाटकांतल्या संवादांसारखे संवाद पडद्यावर बोलू लागली.
मूक चित्रपटांतल्या काही नटनटी बोलता न आल्याने बाहेर पडल्या. रंगभूमीवरचे प्रख्यात नट या सृष्टींत आले. परिणामीं 'फोटो प्ले' सारखे सोयीस्कर नाव धारण करून चित्रपट बाहेर पडू लागले. पण हे वाङ्मय प्रसिद्ध होत नव्हते. त्यात शब्दांना महत्त्व नाटकासारखे आले आहे, पण धड ना नाटक धड ना चित्रपट- अशी सध्या धेडगुजरी अवस्था आहे. चित्रपटातील अंगभूत असलेल्या- म्हणजे हे वाङ्मय अक्षर होण्यामध्ये या अडचणीच महत्त्वाच्या आहेत. चित्रपट खूप आठवडे चालतो. पण त्यातले वाङ्मय दुसर्‍या दिवशीही आठवत नाही. मग ते अक्षर कसे व्हावयाचे?
यावर खूपच चर्चा व्हायला हवी !
(संपादित)
केशवराव भोळे
'माझे संगीत- रचना आणि दिग्‍दर्शन' या केशवराव भोळे लिखित पुस्तकातून.
सौजन्य- मौज प्रकाशन, मुंबई.
* ही लेखकाची वैयक्तिक मते आहेत. या लेखात व्यक्त झालेली मते व मजकूर यांच्याशी 'आठवणीतली गाणी' सहमत किंवा असहमत असेलच, असे नाही.
इतर संदर्भ लेखPlease consider the environment before printing.
कागद वाचवा.
कृपया पर्यावरणाचा विचार करा.
दाद द्या अन् शुद्ध व्हा !