मी काट्यातून चालून
मी काट्यातून चालून थकले
तू घोड्यावर भरदारी
माझ्या ढोलावरी जीत ही
नगं दाखवू तू शिरजोरी
तू निमताला ढोल वाजवित
झिंग चढली मला न्यारी
डोंगरमाथा जिंकून आलो
बळ मुठीत या भारी
दिमाख नस्ता नगं दाखवू
घोड्यावरती येड्या थाटोनी
तू मावळचा राजा जैसा
मी ह्या मातीची महाराणी
नगं रुसू कस्तुरी तुझ्याविन
कशी जिवाची मनकरणी
घोड्यांच्या टापांनी उखरू
मावळमाथ्याचं पाणी
मी मर्दाची राणी झाले..
दोरीवरल्या झोपाळ्यांचा
झोका गेला भिंगोरी
डोंगरमाथा कवेत घेऊ
सर्जा माझा माजोरी
मी वार्याशी बोलून आले..
ह्या शेताच्या मातीमधला
गंध पिकातून निखरोनी
हिरव्या झाडातुनी झळकली
लखलख तेजाची लेणी
मन पाखरू धुंद झाले..
तू घोड्यावर भरदारी
माझ्या ढोलावरी जीत ही
नगं दाखवू तू शिरजोरी
तू निमताला ढोल वाजवित
झिंग चढली मला न्यारी
डोंगरमाथा जिंकून आलो
बळ मुठीत या भारी
दिमाख नस्ता नगं दाखवू
घोड्यावरती येड्या थाटोनी
तू मावळचा राजा जैसा
मी ह्या मातीची महाराणी
नगं रुसू कस्तुरी तुझ्याविन
कशी जिवाची मनकरणी
घोड्यांच्या टापांनी उखरू
मावळमाथ्याचं पाणी
मी मर्दाची राणी झाले..
दोरीवरल्या झोपाळ्यांचा
झोका गेला भिंगोरी
डोंगरमाथा कवेत घेऊ
सर्जा माझा माजोरी
मी वार्याशी बोलून आले..
ह्या शेताच्या मातीमधला
गंध पिकातून निखरोनी
हिरव्या झाडातुनी झळकली
लखलख तेजाची लेणी
मन पाखरू धुंद झाले..
गीत | - | ना. धों. महानोर |
संगीत | - | पं. हृदयनाथ मंगेशकर |
स्वर | - | लता मंगेशकर, सुरेश वाडकर |
चित्रपट | - | सर्जा |
गीत प्रकार | - | चित्रगीत, युगुलगीत |
कस्तुरी | - | एक अतिशय सुगंधी द्रव्य. |
भरदार | - | भरलेल्या अंगाचा, मजबूत बांध्याचा. |
बाबासहेब पुरंदरे यांच्या 'शेलारखिंड' या कादंबरीवर रमेश देव यांनी चित्रपट काढायचा ठरवलं - 'सर्जा'.
किल्ल्यावर्ची ती तोफ. तिचा खिळा नष्ट केला तरच जय-विजय. सर्जा-कस्तुरीचं तोफ यशस्वी झाल्यानंतरचं प्रवासी प्रदीर्घ गीत. त्यात किती किती भरायला सांगितलं ! मला करावं लागलं. आठ मिनिटांचं गीत. असो.
पं.हृदयनाथ मंगेशकर, लतादीदी, पुन्हा शब्द, गीत-संगीत आणि ऋणानुबंधाने जोडलं जाणं. डोईचा पदर खांद्यावर न जाता पुन्हा डोईवर घेऊन तो भरजरी करावा एवढं शिकलो. गाण्याचं ते पथ्य पाळलं.
या लांबलेल्या आठ मिनिटांच्या गीताच्या शेवटी माझी नसलेली ओळ टाकली. कशासाठी तेही कळत नाही. 'मन पाखरू धुंद झाले'. मी असं कसं लिहिणार?
(संपादित)
ना. धों. महानोर
'कवितेतून गाण्याकडे'
सौजन्य- पॉप्युलर प्रकाशन, मुंबई