अरुण

-

तांबुस / पिंगट / पहाट, पहाटेचा तांबुस प्रकाश / सूर्यसारथी / सूर्य.

रफीसाहेब सांगायचे की पुढलं रेकॉर्डिंग केव्हा करायचं? पण मी सांगायचो की आता नको जरा थांबा. कारण एका गायिकेच्या रेकॉर्डिंगचं उदाहरण माझ्या समोर होतं. तिने दरवर्षी दोन दोन रेकॉर्डस् काढायला सांगितलं. दुसरी आली की पहिली पडायची. तसला प्रकार आपण नाही करायचा. त्यामुळे दरवर्षी एक सोडून दुसर्‍या कलावंताचं रेकॉर्डिंग करायचं. कधी शोभा गुर्टू तर कधी निर्मलादेवी. वंदना विटणकरांना वेळ नव्हता म्हणून उमाकांत काणेकरांना घेतलं. हा पठ्ठ्या असा होता की ठाण्याहून केव्हाही बोलवा आपला हजर. सिमेन्स कंपनीत वरळी येथे कामाला असायचे पण न चुकता यायचे. त्यांना माहीत होतं माझ्या रागाचं. सुरुवाती सुरुवातीला दुसर्‍यांच्या गाण्याचे कागद फाडून टाकलेत नि कुणाला केव्हा फाडून टाकेन यांची त्यांना पुरी कल्पना होती. त्यामुळे पहिल्या प्रथम गंभीर नि नंतर हसत यायचे.

एकदा शोभा गुर्टू यांच्या रेकॉर्डिंगच्या वेळी आम्ही टॅक्सीने चाललो असताना ते म्हणाले, "श्रीकांतजी, माझं हे गाणं करा ना?"
मी म्हणालो, "काय आहे?"
'हसा मुलांनो हसा'
"काय काणेकर, मुलं कशाला उगाच हसतील? ते काय निवडणुकीत मतपेटीत मत टाका म्हटलं की टाकतात तसं ते हसा म्हटलं की हसतील? पुढची लाईन काय आहे?"
ते म्हणाले, 'प्रकाशातले तारे तुम्ही अंधारावर रुसा’
मरीन ड्राईव्हवरून ब्रेबॉर्न स्टुडिओ समोरून चर्चगेटकडे टॅक्सी वळताना माझ्या डोक्यात जोराने सणक आली नि म्हणालो, 'ही, ही लाईन पहिली हवीय"
काणेकर, "ठीक आहे तसे करू या"
गाणं नंतर हातात पडलं नि त्याला तर्ज लागली.

यात होती तीन गाणी. म्हणजे दोन तीन-तीन मिनिटांची नि एक सहा मिनिटांचं, 'प्रभू तू दयाळू कृपावंत दाता', 'नको आरती की नको पुष्पमाला' नि दुसर्‍या बाजूला 'हसा मुलांनो हसा'. तिसर्‍या गाण्यात मी पूर्ण 'च' चा उपयोग केला. 'सर्व मागचा विसरा गुंता, अरे उद्याच्या नकोत चिंता'. एका गाण्यात 'च' आणि 'च' असे निराळ्या उच्चारांचे दोन 'ध' वापरलेत. रिहर्सल करताना पुन्हा प्रॉब्लेम. " 'चा' म्हणताना 'दांत को जबान लगाईये ।" कमाल म्हणजे रफीसाहेबांचा मेहुणा जहीरही स स करू लागला. "देखिये तुमको बाद में सिखाऊंगा पहले इनको सिखने दो ।" तेव्हा कुठे तो थांबला. रेकॉर्डिंग आलं नि मी सारखं शिकवत गेलो नि शेवटी त्यांना आलं. त्यासाठी जहीन, जरूरत, जरीना, जमानत, जनाना असे अनेक उर्दू शब्द सांगितले की ज्यातला 'ज' कसा असतो तसाच 'च' असतो. थोडक्यात दुसर्‍याकडून आपली भाषा गाऊन किंवा म्हणवून घ्यायची असेल त्याला दोन्ही भाषेचे ज्ञान हवं तरच, कामयाबी कदम चूमती है ।

'हसा मुलांनो हसा' या गाण्याच्या वेळी रफीसाहेब म्हणाले, "दादा क्या आखिर में बच्चे हसेंगे?" मी म्हणालो, "नहीं हसे तो मुझे कुर्सीपरसे गिरना पडेगा फिर हसेंगे ।" यावेळी रफीसाहेब मात्र खदखदून हसले. आम्ही काय केले ते कुणालाच माहीत नाही. रेकॉर्डिंग झालं नि सगळे गेले. मी आणि सुब्रु (सुब्रमण्यम) दोघांनी ठरवलं. मी त्याला म्हटलं, 'यार सुब्रु देख तुम्हारे पास कोई हसने की रेकॉर्ड हैं?" सुब्रु म्हणाला, "हैं, मगर देखिये आपको पसंद हो तो ।" सुब्रुने रेकॉर्ड आणली. मी लक्ष लावून ऐकली नि मधला एक हसण्याचा पिस सॅक्सफोन सुरू होतो त्यावेळी लावायचा नि संपल्यावर बंद करायचा असे ठरवले. सुब्रुने तो वेगळ्या स्पूलवर रेकॉर्ड केला नि नंतर तो त्या पिसवर ट्रान्सफर केला नि बात बन गई !
(संपादित)

श्रीकांत ठाकरे
'जसं घडलं तसं' या श्रीकांत ठाकरे लिखित पुस्तकातून.
सौजन्य- चिनार पब्लिशर्स, पुणे.

* ही लेखकाची वैयक्तिक मते आहेत. या लेखात व्यक्त झालेली मते व मजकूर यांच्याशी 'आठवणीतली गाणी' सहमत किंवा असहमत असेलच, असे नाही.

  इतर संदर्भ लेख