A Non-Profit Non-Commercial Public Service Initiative by Alka Vibhas   
वृक्ष वल्ली आह्मां सोयरीं

वृक्ष वल्ली आह्मां सोयरीं वनचरें ।
पक्षी ही सुस्वरें आळविती ॥१॥

येणें सुखें रुचे एकान्‍ताचा वास ।
नाहीं गुण दोष अंगा येत ॥२॥

आकाश मंडप पृथुवी आसन ।
रमे तेथें मन क्रीडा करी ॥३॥

कंथाकुमंडलु देहउपचारा ।
जाणवितो वारा अवसरु ॥४॥

हरिकथा भोजन परवडी विस्तार ।
करोनि प्रकार सेवूं रुची ॥५॥

तुका ह्मणे होय मनासी संवाद ।
आपुलाचि वाद आपणांसी ॥६॥
गीत - संत तुकाराम
संगीत - श्रीनिवास खळे
स्वर- लता मंगेशकर
राग - भैरवी
गीत प्रकार - संतवाणी
कंथा - जुन्या फाटक्या कपड्यांपासून केलेले पांघरण्याचे वस्‍त्र, गोधडी.
कमंडलु - संन्याशाचे पाण्याचे भांडे.
परवडी - प्रकार.
वल्लरी - वेल (वल्ली, वल्लिका).
भावार्थ-

  • या वनामध्ये असणार्‍या निरनिराळ्या प्रकारच्या वृक्ष आणि वेली, येथे राहणारे प्राणी, आपल्या गोड आवाजाने देवाला हाक मारणारे पक्षी, हे सर्व आमचे सोयरे झाले आहेत.
  • यांच्या सानिध्यामुळे येथील एकान्‍तवास फार सुखकारक झाला आहे. येथे कुठलाही गुणदोष अंगाला लागत नाही.
  • पृथ्वी हे राहण्याचे स्थान असून डोक्यावर असणारे आकाश मंडपाप्रमाणे आहे. आमचे मन रमेल, प्रसन्‍न राहील तेथेच आम्ही खेळत राहू.
  • देहाच्या उपचाराकरिता जाडाभरडा कपडा आणि पाण्यासाठी कमंडलू या गोष्टी भरपूर वाटतात. वेळ किती होऊन गेला हे वारा सांगतो.
  • येथे असणार्‍या भोजनाला हरिकथा आहे. आम्ही तिचे निरनिराळे प्रकार करून ते रुचकर पदार्थ आवडीने सेवन करतो.
  • तुकाराम महाराज म्हणतात, अशा एकान्‍तात माझा माझ्या मानाशी संवाद होत असतो. प्रश्‍न आपणच विचारून आपणच त्याचे उत्तर द्यावे, अशा तर्‍हेचा वादविवाद चालतो.

गो. वि. नामजोशी
'संत तुकारामाची सार्थ अभंगवाणी' या गो. वि. नामजोशी लिखित पुस्तकातून.
सौजन्य- सुलभ प्रकाशन, मुंबई.

* ही लेखकाची वैयक्तिक मते आहेत. या लेखात व्यक्त झालेली मते व मजकूर यांच्याशी 'आठवणीतली गाणी' सहमत किंवा असहमत असेलच, असे नाही.

  इतर भावार्थ

Please consider the environment before printing.
कागद वाचवा.
कृपया पर्यावरणाचा विचार करा.