जाणे अज मी अजर
जाणे अज मी अजर । अक्षय मी अक्षर ।
अपूर्व मी अपार । आनंद मी ॥
अचळ मी अच्युत । अनंत मी अद्वैत ।
आदि मी अव्यक्त । व्यक्तही मी ॥
ईश्य मी ईश्वर । अनादि मी अमर ।
अभय मी आधार । आधेय मी ॥
स्वामी मी सदोदित । सहज मी सतत ।
सर्व मी सर्वगत । सर्वातीत मी ॥
नवा मी पुराणु । शून्य मी संपूर्णु ।
स्थुळ मी अणु । जें कांहीं तें मी ॥
अक्रिय मी एक । असंग मी अशोक ।
व्याप्य मी व्यापक । पुरुषोत्तम मी ॥
अशब्द मी अश्रोत्र । अरूप मी अगोत्र
सम मी स्वतंत्र । ब्रह्म मी पर ॥
ऐसें आत्मत्वें मज एकातें । इया अद्वयभक्ती जाणोनि निरुतें ।
आणि याही बोधा जाणतें । तेंही मीचि जाणें ॥
अपूर्व मी अपार । आनंद मी ॥
अचळ मी अच्युत । अनंत मी अद्वैत ।
आदि मी अव्यक्त । व्यक्तही मी ॥
ईश्य मी ईश्वर । अनादि मी अमर ।
अभय मी आधार । आधेय मी ॥
स्वामी मी सदोदित । सहज मी सतत ।
सर्व मी सर्वगत । सर्वातीत मी ॥
नवा मी पुराणु । शून्य मी संपूर्णु ।
स्थुळ मी अणु । जें कांहीं तें मी ॥
अक्रिय मी एक । असंग मी अशोक ।
व्याप्य मी व्यापक । पुरुषोत्तम मी ॥
अशब्द मी अश्रोत्र । अरूप मी अगोत्र
सम मी स्वतंत्र । ब्रह्म मी पर ॥
ऐसें आत्मत्वें मज एकातें । इया अद्वयभक्ती जाणोनि निरुतें ।
आणि याही बोधा जाणतें । तेंही मीचि जाणें ॥
गीत | - | संत ज्ञानेश्वर |
संगीत | - | किशोरी आमोणकर |
स्वर | - | किशोरी आमोणकर |
गीत प्रकार | - | संतवाणी |
अनंत | - | विष्णू / अंत नसलेला. |
अनादि | - | ज्याच्या आरंभकाळाचा थांग नाही असा. |
आदि (आधी) | - | प्रारंभ / प्रमुख. |
आधेय | - | ठेवलेला. (ज्याला आधार दिलेला आहे ते.) |
ईश्य | - | नियामक. |
ईश्वर | - | समर्थ. |
क्षय | - | अधोगती / घट. |
क्षर | - | विनाशी. (अक्षर- अविनाशी) |
गोत्र | - | कुळ, वंश. (Lineage) |
च्युत | - | निघालेला. (अच्युत - स्थिर) |
ज | - | उत्पन्न झालेला. (अज- जन्मरहित) |
जरा | - | वृद्धत्व. (अजर- जरारहित, वार्धक्यरहित) |
द्वैत | - | जोडी / भेदभाव / देह व जीव वेगळे मांडणे / एका वनाचे नाव. |
निरुते | - | खरे / शुद्ध. |
पर | - | श्रेष्ठ, नंतरचा / पंख. |
व्याप्य | - | व्यापले जाणारे. |
शोत्र | - | कानासंबंधी. |
सर्वगत | - | सर्व ठिकाणी ज्याचे अस्तित्व आहे असा. |
मूळ रचना
जाणे अजु मी अजरु । अक्षयो मी अक्षरु ।
अपूर्वु मी अपारु । आनंदु मी ॥ ११९३ ॥
अचळु मी अच्युतु । अनंतु मी अद्वैतु ।
आद्यु मी अव्यक्तु । व्यक्तुही मी ॥ ११९४ ॥
ईश्य मी ईश्वरु । अनादि मी अमरु ।
अभय मी आधारु । आधेय मी ॥ ११९५ ॥
स्वामी मी सदोदितु । सहजु मी सततु ।
सर्व मी सर्वगतु । सर्वातीतु मी ॥ ११९६ ॥
नवा मी पुराणु । शून्यु मी संपूर्णु ।
स्थुलु मी अणु । जें कांहीं तें मी ॥ ११९७ ॥
अक्रियु मी येकु । असंगु मी अशोकु ।
व्यापु मी व्यापकु । पुरुषोत्तमु मी ॥ ११९८ ॥
अशब्दु मी अश्रोत्रु । अरूपु मी अगोत्रु ।
समु मी स्वतंत्रु । ब्रह्म मी परु ॥ ११९९ ॥
ऐसें आत्मत्वें मज एकातें । इया अद्वयभक्ती जाणोनि निरुतें ।
आणि याही बोधा जाणतें । तेंही मीचि जाणें ॥ १२०० ॥
ज्ञानेश्वरी - अध्याय अठरावा